Zabytkowy budynek MDK "Pod Akacją" przy Grodzkiej 11

Młodzieżowy Dom Kultury "Pod Akacją" w Lublinie mieści się w budynku starej plebanii nieistniejącego dziś kościoła św. Michała. Obiekt ten znajduje się w płn.-wsch. części Starego Miasta i stanowi zamknięcie od strony płn. placu "Po Farze". Wchodził on niegdyś w skład zabudowy przykościelnej, otaczającej cmentarz i kościół farny.

Kościół ten ufundowany został wg tradycji przez Leszka Czarnego w 1282 roku. Legenda głosi, że Michał Archanioł pojawił się w śnie księcia i przekonał go do zaatakowania wrogich Litwinów i Jadźwingów. Po zwycięstwie Leszek Czarny ufundował świątynię jako wotum, nadając jej wezwanie św. Michała.
Brak źródeł uniemożliwia odtworzenie pierwotnych dziejów domu - siedziby proboszcza przy Farze.

Groźny pożar w 1575 roku zniszczył część Lublina wraz z kościołem kolegiackim i dominikańskim. Spłonęły również budynki przykościelne - wśród nich "pierwotna" plebania i szkoła parafialna.

Układ budynku plebanii, jaki znamy dziś (a jest on jednorodny, nie przechodził zasadniczych przebudów) jest dobrze obsadzony w Lublinie około połowy XVII wieku i przy braku przekazów źródłowych tak właśnie datuje się powstanie obiektu.

Pierwsze wiadomości archiwalne o starej plebanii pochodzą dopiero z XIX wieku. Są to dokładne opisy ukazujące stan budynku w ostatnich dziesięcioleciach przed konfiskatą dóbr parafialnych przez Rząd Gubernialny lubelski.

W 1818 roku, gdy została utworzona diecezja lubelska kapituła katedralna rezydowała początkowo w kościele św. Michała (do 1832 roku), a później przy kościele pojezuickim (obecnie kościele katedralnym), zabudowania parafialne zostały "w najem wypuszczone", jedynie plebania pozostała mieszkaniem bsk. Wojakowskiego (z przyzwolenia kapituły).

Kościół św. Michała opuszczony i zaniedbany został rozebrany w latach 1844-52 na polecenie władz carskich. Konfiskata całego majątku należącego do Fary nastąpiła na przełomie 1869/70, od tego momentu stanowił on własność skarbu Królestwa Polskiego. Wkrótce majątek ten przekazano gminie żydowskiej, która uczyniła zeń przytułek dla dzieci żydowskich, zw. później "Żydowskim grodzkim przytułkiem".

W posiadaniu gminy plebania znajdowała się do 9 V 1941 roku (do momentu przejęcia jej przez władze okupacyjne) a po wyzwoleniu przeszła na własność Magistratu w Lublinie. W latach 1944-46 pełniła rolę domu dla starców, natomiast w latach 1947-70 mieścił się tu dom dziecka.

W dniu 1 X 1970 roku budynek starej plebanii został przekazany MDK "Pod Akacją".

Dziś zatrzymujemy się, by przeczytać napis na pamiątkowej tablicy wmurowanej 9 listopada 1987r. w 45 rocznicę likwidacji getta lubelskiego. Brzmi on:

"W tym budynku w latach 1862-1942 mieścił się żydowski Dom Sierot zw. "Ochronką", w dn. 24 III 1942r. hitlerowcy zamordowali wszystkie dzieci tego domu".

Wracając myślą do minionej tragedii i mając nadzieję, że nigdy się ona już nie powtórzy możemy dziś starać się realizować swoje najśmielsze marzenia, żyć ciekawiej i osiągać bardzo wiele. Serdecznie zapraszamy wszystkich młodych ludzi do włączenia się do wielkiej MDK-owskiej rodziny przyjaciół, którzy bawią się, uczą i pracują w zabytkowym budynku przy Grodzkiej.

Opracowała Kamila Śpiewla-Kasperek,
nauczyciel Pracowni historii sztuki MDK "Pod Akacją".

Zapisz